Con người luôn luôn bị thôi thúc bởi ham muốn tìm hiểu về vũ trụ. Nhưng nỗ lực của họ để hiểu đến ngọn nguồn “Tất cả điều đó có ý nghĩa gì?” đã vượt qua những nỗ lực cần thiết để sinh tồn, để cải thiện tình hình kinh tế hay chất lượng cuộc sống. Điều này không có nghĩa là tất cả mọi người đều chủ động dấn thân vào công cuộc tìm kiếm một trật tự tự nhiên hay siêu hình nào đó. Những cá nhân phải chật vật lo cho cuộc sống khó có điều kiện xa xỉ để suy ngẫm về ỷ nghĩa của cuộc sống. Trong tập hợp những người săn tìm những hình mẫu nằm sau sự phức tạp không khó nhận thấy của vũ trụ, một số ít người đã nỗi bật hơn hẳn những người khác.
Đối với nhiều người, tên tuổi của nhà toán học, khoa học, triết học người Pháp René Descartes (1596-1650) là đồng nghĩa với sự ra đời của triết học của khoa học hiện đại. Descartes là một trong những kiến trúc sư chính của sự chuyển dịch từ việc mô tả thế giới tự nhiên qua các thuộc tính được cảm nhận trực tiếp bởi các giác quan của chúng ta sang các giải thích bằng các đại lượng rất xác định vê mặt toán học. Thay vì các tình cảm, mùi vị, màu sắc, và cảm giác được đặc trưng một cách mơ hồ, Descartes muốn các giải thích khoa học phải thăm dò đến tận mức cơ bản sâu xa nhat và phải sử dụng ngôn ngữ toán học:
Tôi không thừa nhận bất cứ bản chất nào khác trong các vật thể ngoại trừ những thứ mà các nhà hình học gọi là lượng, và sử dụng chúng như các đối tượng ưong các chứng minh của họ… Và do mọi hiện tượng tự nhiên đều có thể giải thích theo cách này nên tôi nghĩ rằng không cần thiết phải chấp nhận hay mong muốn bất cứ một nguyên lý nào khác trong vật lý.
Điều lý thú là Descartes đã loại bỏ ra khỏi tầm nhìn khoa học rộng lớn của mình thế giới của “tư duy và trí óc”, the giới mà ông cho rằng nó độc lập với thế giới vật chất có the giải thích bằng toán học. Trong khi không có gì để nghi ngờ ràng Descartes là một trong những nhà tư tưởng có ảnh hưởng lớn nhất trong vòng bốn thế kỷ trở lại đây (và tôi sẽ còn trở lại với ông ở Chương 4), thì ông lại không phải là người đau tiên đưa toán học vào vị trí trung tâm.
Dù bạn có tin hay không thì tùy, nhưng những ý tưởng bao quát về một vũ trụ tham đẫm và bị chi phối bởi toán học – những ý tưởng mà theo một nghĩa nào đó thậm chí còn đi xa hơn cả những ý tường của Descartes – đã được đưa ra từ hơn hai nghìn năm trước, mặc dừ mang đậm hương vị thần bí. Người mà truyền thuyết gán cho là đã cảm nhận được rằng linh hồn con người “thật hân hoan” khỉ dấn thân vào toán học thuần túy, đó chính là nhà toán học Pythagoras đầy bí ẩn.
